รางจืด สมุนไพรถอนพิษ

รางจืด สมุนไพรที่มีฤทธิ์ในการถอนพิษต่างๆ เช่น พิษจากยาฆ่าแมลง พิษจากสัตว์ พิษจากแอลกอฮอล์ ช่วยแก้อาการเมาค้างได้

พิษจากยาฆ่าแมลง หรือสารตะกั่ว เมื่อเกิดการสะสมเข้าไปในร่างกายมากๆ อาจก่อให้เกิดโรคร้ายต่างๆตามมาได้ในอนาคต รางจืดสามารถช่วยป้องกันโรคได้ด้วยการกำจัดสารพิษออกจากร่างกาย

พิษจากสัตว์ เช่น แมงดาทะเล หรือปลาปักเป้า มีสาร tetrodotoxin รางจืดช่วยต้านพิษจากสัตว์เหล่านี้ได้ ในขณะที่พิษงูหรือพิษที่มีฤทธิ์รุนแรง สมุนไพรนี้เพียงช่วยลดปริมาณสารพิษเท่านั้น ไม่สามารถกำจัดสารพิษได้หมด  จึงจำเป็นต้องไปรักษาที่โรงพยาบาลด้วย แต่รางจืดช่วยยื้อชีวิตผู้ที่ได้รับพิษก่อนถึงโรงพยาบาลได้

นอกจากนี้ยังช่วยในเรื่องการลดละเลิกยาบ้า เนื่องจากมีฤทธิ์คล้ายสารเสพติด เช่น แอมเฟตามีน และยังต้านมะเร็งได้อีกด้วย

ข้อมูลเพิ่มเติมของ รางจืด มีดังนี้

ชื่อสมุนไพร : รางจืด (Laurel clock vine, Blue trumpet vine)

ชื่อทางวิทยาศาสตร์ : Thunbergia laurifolia

ชื่อวงศ์ : ACANTHACEAE

ชื่ออื่นๆ : กำลังช้างเผือก ขอบชะนาง  ดุเหว่า คาย น้ำนอง ยาเขียว รางเย็น ย้ำแย้ ยางจืด

ลักษณะทางวิทยาศาสตร์

ไม้เลื้อยหรือไม้เถาที่มีเนื้อแข็ง ลำต้นกลมเป็นปล้อง มีสีเขียวสดหรือสีเขียวเข้ม ใบมีลักษณะเป็นใบเดี่ยว รูปทรงรียาว ตรงโคนใบจะเว้า ปลายใบจะเรียวแหลม กว้าง 4-7 ซม. ยาว 8-14 ซม. ส่วนดอกมีสีม่วงอมฟ้า ใบประดับสีเขียวปนสีน้ำตาลแดง เกสรสีเหลือง ผลเป็นฝักกลม ปลายเป็นจะงอย เมื่อแก่จะแตกออกเป็น 2 ซีก

ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาศาสตร์

ต้านพิษของสารกำจัดศัตรูพืช :  ต้านพิษยากำจัดศัตรูพืชกลุ่ม organophosphate ได้ เนื่องจากมีผลลดการยับยั้งเอนไซม์ cholinesterase ทำให้ระดับเอนไซม์ cholinesterase เพิ่มขึ้น นอกจากนี้ยังยับยั้ง lipid peroxidation ซึ่งเป็นกลไกการต้านพิษ paraquat อีกด้วย

ต้านพิษจากสัตว์ : รางจืดช่วยแก่พิษแมงดาทะเลได้ ซึ่งสารพิษที่อยู่ในแมงดาทะเล คือ Tetrodotoxin

ต้านพิษของสารตะกั่ว : ตะกั่วจะไปสะสมอยู่ในสมองส่วนฮิปโปแคมปัส ซึ่งเป็นส่วนที่เกี่ยวข้องกับการ เรียนรู้และความจำ รางจืดช่วยลดพิษด้วยกลไกการต้านออกซิเดชัน และช่วยรักษาระดับ capsase-3 activity, total anti-oxidant activity, anti-oxidant enzymes

ต้านสารเสพติด : รางจืดมีฤทธิ์ต่อระบบประสาทคล้ายกับสารเสพติดแอมเฟตามีน โดยไปเพิ่มการหลั่งโดพามีน ซึ่งเป็นสารสื่อประสาทที่หลั่งมากในขณะที่ผู้ป่วยได้รับสารแอมเฟตามีน

ต้านพิษเหล้า : รางจืดช่วยป้องกันการตายของเซลล์ตับจากพิษของแอลกอฮอล์ ลดการเกิด hepatic lipid peroxidation ลดแอลกอฮอล์ในเลือด เพิ่ม alcohol dehydrogenase และ aldehyde dehydrogenase

ลดน้ำตาลในเลือด : รางจืดทำให้ beta-cell ของตับอ่อนฟื้นฟูขึ้น

ลดความดันโลหิต : รางจืดมีกลไกเกี่ยวข้องกับ cholinergic receptor ทำให้หลอดเลือดแดงคลายตัว

ต้านมะเร็ง : รางจืดสารออกฤทธิ์ในรางจืด เช่น caffeic acid, apigenin, chlorophyll, pheophorbide มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ

สรรพคุณที่มีผลต่อร่างกาย

• ล้างพิษในร่างกาย เช่น สารตะกั่ว (มลพิษจากเครื่องยนต์)
• ลดระดับน้ำตาลในเลือด
• ลดความดันโลหิต
• แก้อาการกระหายน้ำ
• ลดความร้อนในร่างกาย

ส่วนที่นำมาใช้ : ใบ ราก เถาสด

ความเป็นพิษของสมุนไพร

• หนูเพศผู้ที่ได้รับสารสกัดรางจืดขนาด 2000 มก./กก./วัน มีเม็ดเลือดแดงน้อยกว่ากลุ่มควบคุม แต่ยังคงอยู่ในช่วงค่าปกติ
• หนูเพศเมียที่ได้รับสารสกัดรางจืดขนาด 1000 และ 2000 มก./กก./วัน มีเม็ดเลือดขาวเพิ่มขึ้น
• หนูทั้งสองเพศที่ได้รับสารสกัดรางจืดในขนาด 2000 มก./กก./วัน มีระดับบิลลิรูบินเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ แต่ยังคงอยู่ในช่วงค่าปกติ

เอกสารอ้างอิง

1. มหาลัยมหิดล คณะเภสัชศาสตร์. รางจืด, available at : http://www.pharmacy.mahidol.ac.th/th/knowledge/article/46/
2. รางจืด, available at : https://medthai.com/
3. พืชเกษตรไทย. รางจืด, available at : http://puechkaset.com/วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. รางจืด, available at : http://thaicamdb.info/article.php?article=261. Access 30 June 2017