กรดไหลย้อน กินช็อกโกแลตได้ไหมนะ ?

หากพูดถึง กรดไหลย้อน เชื่อว่าหลายคนคงรู้จักและเคยได้ยินผ่านหูกันมาบ้างแล้ว อาการเด่นของกรดไหลย้อน คือ แสบร้อนบริเวณกลางอกหรือใต้ลิ้นปี่ (ตำแหน่งที่หลอดอาหารเชื่อมกับกระเพาะอาหาร) และเรอเปรี้ยวจากกรดในกระเพาะอาหารที่ไหลย้อนขึ้นมา ซึ่งสาเหตุและปัจจัยกระตุ้นที่สำคัญ ได้แก่ ภาวะเครียด น้ำหนักเกิน การสูบบุหรี่ พฤติกรรมการกินแล้วนอนทันที หรือเว้นห่างจากมื้ออาหารน้อยกว่า 3 ชั่วโมง รวมทั้งอาหารที่เรารับประทาน ไม่ว่าจะเป็นอาหารรสจัด อาหารไขมันสูง เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ น้ำอัดลม และเครื่องดื่มที่มี คาเฟอีน เป็นองค์ประกอบ

ทำความรู้จักคาเฟอีน & Methylxanthines

คาเฟอีน (Caffeine) เป็นสารในกลุ่ม Methylxanthines ที่สามารถพบได้ในเมล็ดกาแฟ ใบชา รวมถึงเมล็ดโกโก้ โดยปริมาณคาเฟอีนที่พบจะแตกต่างกัน แต่ก่อนจะกล่าวถึงการออกฤทธิ์ของคาเฟอีนนั้น เราจะพามาทำความรู้จักกับ Methylxanthines กันก่อน

Methylxanthines เป็นสารในกลุ่มแอลคาลอยด์ ที่มีโครงสร้างหลักเป็น Xanthine และมีหมู่ Methyl (-CH₃) มาเกาะ เมื่อมีหมู่ Methyl มาเกาะจำนวน 3 หมู่ ก็จะได้โครงสร้างของคาเฟอีนที่เราคุ้นเคย แต่หากมีหมู่ Methyl มาเกาะ 2 หมู่ ก็จะได้โครงสร้างของ Theophylline (ยาขยายหลอดลม), Theobromine (พบในเมล็ดโกโก้) และ Paraxanthine (metabolite หลักของคาเฟอีน)

อย่างไรก็ตาม มีรายงานที่บ่งบอกว่า Methylxanthines มีส่วนทำให้หูรูดบริเวณหลอดอาหารส่วนปลายที่เชื่อมกับกระเพาะอาหาร (Lower esophageal sphincter) เกิดการคลายตัว ¹ จึงทำหน้าที่ป้องกันน้ำกรดที่ไหลย้อนขึ้นมาจากกระเพาะอาหารได้ลดลง

คาเฟอีนมีฤทธิ์กระตุ้นระบบประสาทส่วนกลาง กระตุ้นการหลั่ง Adrenaline ทำให้สมองตื่นตัวและไม่ง่วง นอกจากนี้ มีการศึกษาที่พบว่า คาเฟอีนสามารถกระตุ้นการหลั่ง Gastrin ² ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่มีส่วนสำคัญในการกระตุ้นให้ Parietal cell ของกระเพาะอาหารมีการหลั่งกรด ดังนั้น เมื่อเราดื่มเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน ก็จะมีผลทำให้กระเพาะอาหารเรามีการหลั่งกรดเพิ่มมากขึ้น จึงเพิ่มโอกาสที่น้ำกรดจะไหลย้อนขึ้นมา แล้วทำให้เกิดอาการกรดไหลย้อนได้

ทำไมช็อกโกแลตถึงกระตุ้นกรดไหลย้อน ?

ช็อกโกแลต ถือเป็นผลิตผลที่ได้จากการแปรรูปเมล็ดโกโก้ (Cocoa) ซึ่งในเมล็ดโกโก้นั้น มีสารในกลุ่ม Methylxanthines และคาเฟอีนเป็นองค์ประกอบอยู่ด้วย จึงทำให้หูรูดหลอดอาหารส่วนปลายมีการคลายตัวและกระตุ้นให้กระเพาะอาหารมีการหลั่งกรดเพิ่มมากขึ้นได้ นอกจากนี้ ในช็อกโกแลตยังมีเนยโกโก้ (Cocoa butter) เป็นส่วนประกอบ ซึ่งอาหารไขมันสูง ก็เป็นอีกสาเหตุหนึ่งที่ทำให้กระเพาะต้องใช้เวลาในการย่อยอาหารนานขึ้น และกระตุ้นให้เกิดกรดไหลย้อนได้นั่นเอง

ช็อกโกแลตสามารถกระตุ้นกรดไหลย้อนได้ แต่อาจไม่ได้เป็นสาเหตุหลักที่ทำให้เราเป็นกรดไหลย้อน เนื่องจากสาเหตุของกรดไหลย้อนมีอยู่หลายปัจจัยด้วยกัน อย่างไรก็ตาม ผู้ที่มีโรคเกี่ยวกับทางเดินอาหารหรือเป็นกรดไหลย้อนอยู่แล้ว การทานช็อกโกแลต ก็อาจเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้อาการแย่ลงได้

เอกสารอ้างอิง

1. Wisc.edu. An Integrative Approach to GERD (Gastroesophageal Reflux Disease) [internet]. 2012 [cited 2022 May 31]. Available from: https://www.fammed.wisc.edu/files/
2. Nehlig A. Effects of Coffee on the Gastro-Intestinal Tract: A Narrative Review and Literature Update. Nutrients. 2022;14(2):399. Published 2022 Jan 17.
3. อภัย ราษฎรวิจิตร. เมทิลแซนทีน (Methylxanthines) [internet]. 2017 [cited 2022 May 31]. Available from: https://haamor.com/เมทิลแซนทีน
4. Medicalnewstoday.com. Does chocolate cause acid reflux? Foods to avoid [Internet]. 2019 [cited 2022 May 31]. Available from: https://www.medicalnewstoday.com