เมื่อร่างกายขาดน้ำ จะทำให้มีระดับของเหลวในร่างกายลดลง หรือการรับประทานอาหารรสจัด อาหารที่มีผงชูรสมาก ขนมหวานต่างๆ จะทำให้มีระดับโซเดียม หรือน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น ทำให้สมดุลน้ำและเกลือแร่ในเลือด (serum tonicity) เปลี่ยนแปลง ส่งผลให้เลือดมีความเข้มข้น (plasma osmolality) เพิ่มสูงขึ้น จนเมื่อสูงเกินกว่าระดับที่ควบคุมได้ (osmotic threshold) จะทำให้เกิดการกระตุ้นตัวรับ osmoreceptors แล้วส่งสัญญาณเข้าสู่สมองส่วน posterior pituitary เพื่อไปกระตุ้นการหลั่งฮอร์โมน Arginine vasopressin (AVP) ออกมามากขึ้น และยังส่งกระแสประสาทไปยังสมองส่วน Hypothalamus เพื่อกระตุ้นให้เกิดความรู้สึกกระหายน้ำ นอกจากนี้ยังทำให้เกิดการกระตุ้นระบบ RAAS (Renin-Angiotensin-Aldosterone System) ทำให้มีการสร้างฮอร์โมน Angiotensin II (ANG II) มากขึ้น เมื่อฮอร์โมน ANG II จับกับตัวรับ Angiotensin II receptor subtype I ก็จะทำให้เกิดการหลั่งฮอร์โมน Aldosterone ซึ่งส่งผลให้ยับยั้งการขับออกของโซเดียม ทำให้ยับยั้งการขับน้ำออกจากร่างกาย จึงเกิดอาการบวมน้ำขึ้น (fluid and salt retention)
Arginine vasopressin (AVP) หรือที่รู้จักกันในชื่อของฮอร์โมนต้านการขับปัสสาวะ (Antidiuretic hormone) เป็นฮอร์โมนที่สร้างจากสมองส่วน Anterior pituitary และถูกส่งไปยังเก็บยัง Posterior pituitary เมื่อเกิดการเปลี่ยนแปลงจากกระบวนการข้างต้น ร่างกายจะถูกกระตุ้นให้หลั่งฮอร์โมน AVP ออกมา ทำให้ไตไม่ขับน้ำออกเป็นปัสสาวะ อีกทั้งยังเพิ่มการดูดกลับน้ำจากปัสสาวะที่ท่อไตด้วย ทำให้ร่างกายมีปริมาณน้ำสูงขึ้น จนเกิดภาวะบวมน้ำ นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์กระตุ้นให้ผนังหลอดเลือดให้เกิดการหดตัวจึงมีผลทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้นได้อีกด้วย
ทั้งฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen) และ โปรเจสเตอโรน (Progesterone) ในยาคุมนั้นจะมีผลทำให้น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นจากกลไก
แนะนำให้เลือกพิจารณา ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน ที่พัฒนามาเป็น รุ่นที่ 3 (Progesterone 3rd generation) คือ Drospirenone ที่มีฤทธิ์ต้านการคั่งของน้ำในร่างกาย (Anti-mineralocorticoid) จึงไม่เกิดอาการบวมน้ำ และอาจลดน้ำหนักได้ด้วย เช่น Yasmin, Melodia (EE 0.03 mg + Drospirenone 3 mg) หรือสำหรับผู้หญิงที่มีน้ำหนักตัวน้อยอาจเลือกชนิดที่มีปริมาณเอสโตรเจนต่ำลง เช่น Yaz (EE 0.02 mg + Drospirenone 3 mg)
กรณีที่มีข้อห้ามใช้ฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen) ต้องเลือกใช้ยาคุมที่มีเฉพาะฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน (Progesterone) และควรเลือกใช้ รุ่นที่ 3 เช่น Cerazette (Desogestrel 0.075 mg)