ฟักข้าว (Momordica cochinchinnensis (Lour.) Spreng)

ชื่อวงศ์ : Cucurbitaceae ¹

ฟักข้าว (ขี้กาเครือ ผักข้าว มะข้าว) ได้ขึ้นชื่อว่าผักพื้นบ้านที่มีสรรพคุณมากมาย มีการศึกษาพบว่าฟักข้าวจะมีปริมาณของสารเบต้า แคโรทีน (beta-carotene) สารประกอบฟีนอล (Phenolic compounds) สารฟลาโวนอยด์ (flavonoid) และสารต้านการเกิดอนุมูลอิสระ (Ferric reducing) ² ซึ่งจะช่วยป้องกันการเกิดรอยเหี่ยวย่นบนในหน้า และยังอุดมไปด้วยวิตามินเอ  ซึ่งช่วยในการบำรุงสายตา กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน และช่วยในการบำรุงผิว และยังพบอีกว่าฟักข้าวยังอุดมไปด้วยโปรตีนหลายชนิด ซึ่งมีฤทธิ์ในการต้านอนุมูลอิสระ มีฤทธิ์ยับยั้งเซลล์ ¹ นอกจากนี้ฟักข้าวมีคุณสมบัติในการลดการเกิดแผลในกระเพาะอาหารได้ ⁴ ลดการอักเสบ ขับปัสสาวะ และลดระดับน้ำตาลในเลือดได้ ⁵

ฟักข้าว เป็นไม้เถาเลื้อยพัน ลักษณะใบจะเป็นใบเดี่ยว ลักษณะคล้ายรูปหัวใจ ลักษณะดอกจะเป็นดอกเดี่ยว สีขาวเหลือง

 

ผลมีลักษณะคล้ายรูปกลมรี ผิวขรุขระ มีขนรอบทั้งผล ผลอ่อนจะมีสีเขียวเหลือง ผลสุกจะมีสีส้มแดง

 

สรรพคุณที่มีผลต่อร่ายกายของ “ฟักข้าว”

ฟักข้าวมีสารเบต้า แคโรทีน (beta-carotene) มีฤทธิ์ต้านสารอนุมูลอิสระ ซึ่งจะช่วยป้องกันการเกิด รอยเหี่ยวย่นบนในหน้า

 

ผลฟักข้าวอุดมไปด้วยวิตามินเอ  ซึ่งช่วยในการบำรุงสายตา ช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน

 

ผลฟักข้าวอุดมไปด้วยวิตามินเอ  ซึ่งช่วยในการบำรุงผิว

ยังพบอีกว่าอุดมไปด้วย โปรตีนหลายชนิด ซึ่งมีฤทธิ์ยับยั้งเซลล์โดยเฉพาะเซลล์มะเร็ง และพบว่า มีคุณสมบัติในการลดการเกิดแผลในกระเพาะอาหารได้

ส่วนที่นำมาใช้ : ใบ ผล เม็ด ราก

ความเป็นพิษของสมุนไพร

เม็ดดิบของฟักข้าว เมล็ดเป็นยาเบื่อที่มีฤทธิ์รุนแรงมาก ทำให้เสียชีวิตได้ และอาจทำให้ท้องเดินอย่างรุนแรงได้ ^[6]

เอกสารอ้างอิง

1. ลีลามานิตย์ ผดภว. บทความเผยแพร่ความรู้สู่ประชาชน ฟักข้าว 2014 [Available from: http://www.pharmacy.mahidol.ac.th/th/knowledge/article/223/%E0%B8%9F%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7-Momorodica-cochinchinensis/.
2. Kubola J, Siriamornpun S. Phytochemicals and antioxidant activity of different fruit fractions (peel, pulp, aril and seed) of Thai gac (Momordica cochinchinensis Spreng). Food chemistry. 2011;127(3):1138-45.
3. Yu JS, Roh H-S, Lee S, Jung K, Baek K-H, Kim KH. Antiproliferative effect of Momordica cochinchinensis seeds on human lung cancer cells and isolation of the major constituents. Revista Brasileira de Farmacognosia. 2017;27(3):329-33.
4. Kang JM, Kim N, Kim B, Kim JH, Lee BY, Park JH, et al. Enhancement of gastric ulcer healing and angiogenesis by cochinchina Momordica seed extract in rats. J Korean Med Sci. 2010;25(6):875-81.
5. โรงเรียนบ้านกาศประชานุเคราะห์. ฟักข้าว สรรพคุณและประโยชน์ของฟักข้าว 37 ข้อ [Available from: http://www.bankardschool.ac.th/data_18090.
6. เพ็งคล้าย จ. พืชมีพิษในประเทศไทย [Available from: http://webdb.dmsc.moph.go.th/ifc_toxic/a_tx_1_001c.asp?info_id=87.